Idea flexicurity

Flexicurity to wciąż nowe podejście do problemu elastyczności i zabezpieczenia społecznego powiązane z uczestnictwem w rynku pracy. Termin flexicurity powstał z połączenia dwóch angielskich wyrazów, flexibility - oznaczającego elastyczność oraz security oznaczającego bezpieczeństwo. Koncepcja ta stanowi próbę pogodzenia elastyczności zatrudnienia z możliwie jak najszerszym bezpieczeństwem socjalnym pracowników. Wykorzystanie jej powoduje, że pracownik czuje się bezpieczny na rynku pracy, a pracodawca może szybko reagować na zmiany zachodzące w gospodarce.

W Polsce model flexicurity przyjmuje się ostrożnie, bowiem pogodzenie interesu pracodawcy oraz pracownika jest problemem złożonym, wymagającym poszukiwania kompromisu. Flexicurity określa się najczęściej jako zintegrowaną strategię równoległego odziaływania na zwiększanie elastyczności w procesie zatrudniania i zwalniania, z jednoczesnym zapewnianiem w jak największym stopniu poczucia bezpieczeństwa w odnajdywaniu się na rynku pracy.

Flexicurity jest definiowane przez Komisję Europejską jako „strategia zwiększająca, w tym samym czasie i celowo, elastyczność rynków pracy, organizacji zajmujących się pracąi relacji pracowniczych z jednej strony, oraz bezpieczeństwa – bezpieczeństwa zatrudnienia i bezpieczeństwa socjalnego – z drugiej. Główną zasadą leżącą u podstaw strategii flexicurity jest to, że elastyczność i bezpieczeństwo nie powinny być postrzegane jako przeciwstawne wartości, ale że mogą się one wzajemnie wspierać”.[1]

 

Flexicurity zakłada więc pogodzenie interesów pracodawców i pracowników, dzięki stosowaniu dialogu społecznego.

Za najważniejsze filary koncepcji flexicurity Komisja Europejska uznaje 5 elementów[2]: elastyczne regulacje prawne, kompleksowe strategie uczenia się, aktywną politykę rynku pracy, nowoczesne systemy zabezpieczenia społecznego oraz dialog społeczny.

 

Flexicurity nie koncentruje się na zachowaniu miejsc pracy, lecz na zachowaniu wysokiego poziomu zabezpieczenia społecznego. Zabezpieczenie społeczne nie polega tylko na utrzymaniu aktualnie zajmowanego stanowiska, lecz na wyposażeniu ludzi w takie umiejętności, które umożliwiają rozwój zawodowy i ułatwiają znalezienie nowej pracy.

 

Wspieranie elastycznego rynku pracy i zachowanie wysokiego poziomu zabezpieczenia społecznego może być efektywne jedynie w przypadku, gdy pracownicy otrzymają instrumenty wspomagające przystosowanie się do zmian i pozwalające im pozostać na rynku pracy

 

Dlatego też flexicurity kładzie nacisk na aktywną politykę rynku pracy, kształcenie ustawiczne i szkolenia oraz wspieranie równych szans.

 

Jednocześnie dla pracodawcy zorientowanego na wyniki  elastyczność traktowana jest jako:

  • Łatwość zatrudniania i zwalniania dla obu stron. Jest to takie uregulowanie prawa pracy, które umożliwia pracownikom względnie szybką  zmianę pracy wynikającą  z planów rozwoju zawodowego lub sytuacji życiowej, pracodawcom zaś poprzez redukcję zatrudnienia daje szansę szybkiego reagowania w sytuacji zagrożenia dla funkcjonowania firmy.
  • Zamiana czasu pracy, stosowanie zatrudnienia w niepełnym wymiarze czasu  pracy, praca w godzinach nadliczbowych. Oznacza to dla pracowników możliwości utrzymania miejsc pracy związanych z różnymi sytuacjami życiowymi (urodzenie dziecka,  ponoszenie poziomu wykształcenia, czy realizacja hobby). Elastyczność form zatrudnienia jest ważna  dla pewnych grup pracowników – wchodzących  po raz pierwszy na rynek pracy i osób kończących aktywność zawodową. Dla pracodawców  oznacza to z jednej strony w momentach kryzysu obniżanie kosztów pracy, z drugiej pozwala na efektywne wykorzystanie potencjału pracowników.
  • Wysokie i dostosowane kwalifikacje do potrzeb rynku pracy oraz  efektywność  wykonywanych zadań. Dla pracowników jest to również istotne z uwagi na coraz częściej prowadzoną politykę wynagradzania w firmach, gdzie wysokość zarobków uzależniona jest od wyników ich pracy.

Bezpieczeństwo rozumiane jest jako:

  • Pewność pracy w sensie zachowania określonego miejsca pracy u określonego  pracodawcy. Oznacza to takie uregulowania prawne stosunków pracy, aby zapewnić  niezbędną ochronę pracownika przed nieuzasadnionym zwolnieniem, ale równocześnie pozwala pracodawcy zwolnić pracownika jeżeli wymaga tego dobro firmy.
  • Pewność zatrudnienia w sensie zdolności do zatrudnienia – czyli pewności  świadczenia pracy ale niekoniecznie u tego samego pracodawcy. Oznacza to takie  przygotowanie do pełnienia roli pracownika poprzez stałe utrzymywanie aktualnej wiedzy i umiejętności, aby na każdym etapie pracy zawodowej spełniał oczekiwania rynku pracy. Pracodawca natomiast ma możliwość pozyskania przygotowanego i kompetentnego pracownika, kiedy wystąpi taka potrzeba.
  • Pewność dochodu – czyli ochrona dochodu w sytuacji ustania pracy zarobkowej. Oznacza to system, w którym świadczenia społeczne zapewniają taki poziom dochodów,  który nie stwarza warunków zachęcających do bierności zawodowej, a motywację do aktywnego poszukiwania pracy.
  • Pewność łączenia pracy zarobkowej z innymi zobowiązaniami społecznymi –  za element ochronny uznawane są rozwiązania polegające na organizacji pracy uwzględniającej obowiązki pracowników związane z ich życiem rodzinnym (chodzi o umożliwienie pełnienia obowiązków);możliwość stosowania wewnętrznych uregulowań  czasu pracy: nietypowe godziny pracy, nietypowe formy zatrudnienia, rozliczanie czasu pracy (godziny nadliczbowe); rotacja na stanowiskach przeprowadzana w oparciu o zdolności pracowników do wykonywania różnych zadań służących lepszej adaptacji do zmian na rynku.

Zarówno dla pracownika jak i pracodawcy jedną z determinant świadczenia dobrej pracy są wysokie umiejętności nabywane w czasie kształcenia przez całe życie.

 

Flexicurity w placówkach przedszkolnych i opiekuńczych

 

Zastosowanie idei flexi w zawodach opiekuńczo-wychowawczych stanowi nowe innowacyjne podejście w profesji pracowników placówek przedszkolnych i opiekuńczych.

Placówki takie jak przedszkola, żłobki, punkty przedszkolne, ale także kluby malucha czy punkty opieki poprzez zastosowanie założeń flexi w odniesieniu do instytucji przedszkolnych i opiekuńczych mogą spełniać niezwykle ważną role w godzeniu życia zawodowego z rodzinnym zarówno rodziców jak i pracowników tych instytucji. Pracujący rodzice coraz częściej szukają elastycznych rozwiązań dających im szansę na znalezienie elastycznego przedszkola lub żłobka. Zachodzi więc reakcja sprzężenia zwrotnego – z jednej strony rodzice chcieliby aby takie instytucje funkcjonowały w elastycznych dla nich godzinach pracy – a z drugiej strony osoby pracujące w tych instytucjach szukają elastycznych rozwiązań dotyczących swojego zatrudnienia.

Projekt „Aktywne Łącza” Multimedialny System Ekspercki w sposób innowacyjny wprowadza autorski model flexicurity w placówkach przedszkolnych i opiekuńczych mający bezpośredni wpływ na osoby w nich zatrudnione i wpływ pośredni przekładający się na użytkowników tego modelu – czyli rodziców.

Proponowane rozwiązanieodpowiada więc na wiele problemów wpisujących się w macierz flexicurity: 

Autorski model flexicurity na podstawie MSE Aktywne Łącza – Gwiazda Flexi

 

Wspólny dla całego środowiska zawodowego pracowników placówek przedszkolnych i opiekuńczych jest niski stopień przygotowania do sprawnego reagowania na zmiany rynkowe i gospodarcze. Powszechne poczucie stabilności zatrudnienia osłabia krytyczne postrzeganie własnej pozycji na rynku pracy.

Konsekwencją nie posiadania przez osoby ze środowiska zawodowego wystarczających umiejętności w zakresie elastyczności i niskiego stopienia przygotowania do sprawnego reagowania na zmiany rynkowe i gospodarcze jest brak realnej zdolności do bycia zatrudnionym, a także ryzyko pozostania bez pracy w przypadku utraty obecnego zatrudnienia. Wydaje się więc, że szczególne istotne w kontekście zastosowania idei flexicurity w instytucjach wychowawczych i przedszkolnych jest skupienie się – w każdym przypadku - na dwóch jej elementach:
 
 
 
 
 
 
Poczytaj więcej:
 
 
 
Przygotuj się do wdrażania flexicurity w swojej placówce:
 
e-szkolenia
Formularz: Plan wdrożenia flexicurity w placówce przedszkolnej lub opiekuńczej
 
 
Pobierz wytyczne:
 
  

[1] Por.: Towards Common Principles of Flexicurity. More and better jobs through flexibility and security, European Commission 2007.

[2] http://ec.europa.eu/employment_social/employment_strategy/index_en.htm.